Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Chrozophora tinctoria & Artemisia vulgaris

fotò
fotò
Maurello

Chrozophora tinctoria

Euphorbiaceae

Noms en français : Tournesol des teinturiers, Croton des teinturiers.

Descripcioun :
La maurello es uno Euphorbiaceae que douno d'èr pulèu à l'erbo-di-toro, Heliotropium europaeum, subretout que trachis dins li champ e flouris peréu à la fin de l'estiéu. Li flour masclo e femello soun desseparado. Se recounèis à si fru en boulo, cubert de berrugo e à si péu estela (fotò).

Usanço :
Emé la planto se fasié la tenchuro de viro-soulèu que servié à l'Age-Mejan à l'enluminamen di libre e tambèn pèr acoulouri lou manja. D'efèt chanjo de coulour, passo de blu à rouge, quouro lou mitan es acide (pèr acò se boutié li boursèu dins la pisso). Acò se retrobo dins lou papié Tournesol qu'utiliso la chimìo.

Port : Erbo
Taio : 10 à 40 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an

Gènre : Chrozophora
Famiho : Euphorbiaceae



Coulour de la flour : Jauno
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms

Sòu : Ca
Autour basso e auto : Pancaro entresigna
Aparado : Noun

Liò : Champ - Camin
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Mediterranenco-Touranieno
Ref. sc. : Chrozophora tinctoria (L.) A.Juss., 1824

fotò
fotò
Artemiso

Artemisia vulgaris

Asteraceae Compositae

Àutri noum : Aussent-fòu, Absinto-de-sant-Jan.

Nom en français : Armoise commune.

Descripcioun :
L'artemiso es uno grando planto que pòu faire mai d'un mètre d'aut. Si fueio soun proun dentado, meme aquéli d'en aut, au contro de li de Artemisia verlotiorum que ié sèmblo proun. Peréu l'artemiso sènt pas tant bon que sa cousino de Chino : artemiso-de-chino.

Usanço :
"Se sabiés li vertu de l'artemiso,
N'en garniriés l'orlo de ta camiso
" (TdF). D'efèt èi bono contro li fèbre, li verme, lis espaime, en tisano e subretout pèr faire veni li règlo : "L'artemiso servié que quand lei fremo avien mau de vèntre. Acò fahié sourti li règlo. Pèr lou vèntre èro bouon l'artemiso." (G. Didon in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Li jóuini brout se manjon en ensalado o pèr douna de goust à la carno. Pamens, coume pèr l'absinto, fau pas n'en prendre de trop.

Port : Grando erbo
Taio : 50 à 200 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Artemisia
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae

Ordre : Asterales

Coulour de la flour : Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 4 mm
Flourido : Estiéu

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1600 m
Aparado : Noun

Liò : Ribiero - Champ - Escoumbre e proche dis oustau - Camin
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Artemisia vulgaris L., 1753

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
CC
R
C
C
R
C
C
C

Chrozophora tinctoria & Artemisia vulgaris

R
C
R
C
C
ges
ges
ges

Coumpara Maurello emé uno autro planto

fotò

Coumpara Artemiso emé uno autro planto

fotò